Polska 26 czerwca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 26-06-2024, 10:15
Artykuł
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia odbyła się koronacja Przemysła II na króla Polski, od tego dnia orzeł biały stał się symbolem Polski; przed Trybunałem Stanu rozpoczął się proces ministra skarbu Gabriela Czechowicza; ministerstwo rolnictwa utworzyło Park Przyrody w Tatrach; radio BBC nadało audycję o zagładzie polskich Żydów; udostępniono do zwiedzania okręt-muzeum „ORP Burza”; Karol Wojtyła otrzymał w Rzymie nominację kardynalską; pożar w rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach, w którym zginęło 37 osób; FSO rozpoczęła produkcję Syreny 105. Urodzili się m. in. Marian Turski, Krzysztof Baranowski, Paweł Edelman, Maria Pomianowska, Paweł Nastula, Paweł Małaszyński. Zmarli natomiast: Stanisław Skarżyński, Andrzej Bobkowski, Kazimierz Wichniarz oraz Krzysztof Domaradzki.

1295 - W Gnieźnie odbyła się koronacja Przemysła II na króla Polski. Od tego dnia orzeł biały stał się symbolem Polski.

1407 - Zebrana na zamku w Malborku kapituła generalna wybrała Ulricha von Jungingena na wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego.

1579 - Król Stefan Batory wypowiedział wojnę Rosji i wyruszył do Świru (obecnie na Białorusi), gdzie nastąpiła koncentracja wojsk polsko-litewskich; wojna o Inflanty i ziemię połocką toczyła się do 1582 roku.

1656 - Potop szwedzki: w Malborku zawarto traktat pomiędzy elektorem Brandenburgii Fryderykiem Wilhelmem I a królem Szwecji Karolem X Gustawem, na mocy którego elektor, w zamian za pomoc militarną, miał otrzymać 4 województwa, które połączyłyby Prusy Książęce z Branbenburgią.

1833 – W Królestwie Polskim wprowadzono stan wojenny, nazywany „nocą paskiewiczowską” (zniesiony w 1856).

1926 - W Druskiennikach urodził się Marian Turski - historyk, dziennikarz; od 1942 r. w łódzkim getcie, w sierpniu 1944 r. deportowany przez Niemców do Auschwitz; wiosną 1945 r. przeżył marsz śmierci z Auschwitz do obozu Buchenwald; wieloletni kierownik działu historycznego tygodnika „Polityka”; działacz organizacji żydowskich, m.in. przewodniczący Rady Muzeum Historii Żydów Polskich, wiceprzewodniczący stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie.

1929 - Przed Trybunałem Stanu rozpoczął się proces ministra skarbu Gabriela Czechowicza, któremu zarzucono m.in. przekazanie z budżetu państwa do dyspozycji premiera Józefa Piłsudskiego 8 mln zł przeznaczonych następnie na akcję wyborczą BBWR; było to jedyne w okresie II RP postępowanie przed Trybunałem Stanu.

1938 - We Lwowie urodził się Krzysztof Baranowski, żeglarz, dziennikarz, pedagog, twórca Szkoły pod Żaglami; jako pierwszy Polak dwukrotnie opłynął samotnie kulę ziemską.

1939 - Minister rolnictwa i reform rolnych wydał zarządzenie „O uznaniu nadleśnictwa Jaworzyna i Zakopane w krakowsko-śląskim okręgu lasów państwowych za lasy ochronne i o utworzeniu jednostki organizacyjnej szczególnej pod nazwą Park Przyrody w Tatrach”.

1941 - W obozie dla polskich jeńców i uchodźców wojennych w Prawieniszkach na Litwie NKWD dokonało masakry 477 osób.

1941 - Masakry więzienne NKWD: rozpoczęła się likwidacja więźniów przetrzymywanych w więzieniu w Brzeżanach w dawnym województwie tarnopolskim i w Dobromilu w dawnym województwie lwowskim, których zamordowano zarówno na terenie dobromilskiego aresztu, jak i kopalni soli w Salinie. W lesie tarasowskim nieopodal Mińska rozstrzelano około 100 więźniów wyprowadzonych z Wołożyna.

1942 - Radio BBC nadało audycję o zagładzie polskich Żydów, w której wykorzystano materiały konspiracyjnego zespołu badawczego „Oneg Szabat”, który tworzył Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego, tzw. Archiwum Ringelbluma.

1942 - Na Morzu Północnym zginął ppłk Stanisław Skarżyński, pilot 305 dywizjonu bombowego „Ziemi Wielkopolskiej”; w 1933 r. ustanowił lotniczy rekord świata, przelatując samotnie samolotem RWD-5 nad południowym Atlantykiem.

1944 - Powstanie zamojskie: klęska polskich oddziałów partyzanckich w bitwie pod Osuchami.

1945 - W San Francisco przedstawiciele 50 rządów podpisali Kartę Narodów Zjednoczonych.

1948 - W Kopenhadze piłkarska reprezentacja Polski przegrała z Danią 0:8; była to najwyższa porażka w historii występów polskich piłkarzy; w meczu tym grał m.in. Kazimierz Górski, dla którego był to jedyny występ w barwach narodowych.

1953 - Na Kremlu aresztowany został Ławrientij Beria, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Stalina, komisarz ludowy spraw wewnętrznych ZSRS (1939-1945); po 1945 r. członek Biura Politycznego, kontrolujący Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego (MGB) i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MWD); od marca 1953 r. minister spraw wewnętrznych; jako szef NKWD odpowiedzialny za miliony ofiar „czystek”, terroru i głodu, zbrodnię katyńską oraz wysiedlenia i represje wobec setek tysięcy obywateli polskich; sądzony przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego, oskarżony m.in. o współpracę z obcymi wywiadami; został zdegradowany, skazany na śmierć i stracony.

1958 - W Łodzi urodził się Paweł Edelman, operator filmowy, nominowany do Oscara w kategorii najlepsze zdjęcia za film „Pianista”.

1959 - Zamieszki w Kraśniku Fabrycznym wywołane sprzeciwem władz komunistycznych wobec budowy kościoła.

1960 - Udostępniono do zwiedzania okręt-muzeum ORP Burza przy skwerze Tadeusza Kościuszki w Gdyni.

1961 - W Gwatemali zmarł Andrzej Bobkowski, pisarz, autor dziennika „Szkice piórkiem”; nazywany „chuliganem wolności” po tym, jak napisał: „Człowiek wolny, intelektualista, pisarz i poeta naprawdę wolny, który chce być wolny, będzie do końca tego świata miał coś z chuligana”.

1961 - W Warszawie urodziła się Maria Pomianowska, multiinstrumentalistka (gra m.in. na sarangi, suce biłgorajskiej), wokalistka, kompozytorka i pedagog; prowadzi studia nad unikatowymi technikami gry na instrumentach muzycznych Azji i Europy; tworzy zespół muzyki indyjskiej „Raga Sangit”.

1965 - W Gdańsku na Targu Drzewnym odsłonięto przewieziony ze Lwowa pomnik króla Jana III Sobieskiego.

1966 - W Warszawie zakończono obchody Tysiąclecia Chrztu Polski; pochód wiernych powracających z uroczystości kościelnych rozpędziła milicja.

1967 - W Rzymie papież Paweł VI wręczył arcybiskupowi metropolicie krakowskiemu Karolowi Wojtyle nominację kardynalską.

1970 - W Warszawie urodził się Paweł Nastula, judoka, mistrz olimpijski z Atlanty (1996); dwukrotny mistrz świata, trzykrotny mistrz Europy.

1971 - Wielki pożar w rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach; w jego wyniku śmierć poniosło 37 osób, wśród nich 26 strażaków, ponad 100 osób zostało ciężko poparzonych.

1972 – FSO rozpoczęła produkcję modelu Syrena 105.

1974 - Na Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej w RFN reprezentacja Polski pokonała 1:0 Szwecję.

1974 - Sejm uchwalił kodeks pracy.

1976 - W Szczecinku urodził się Paweł Małaszyński, aktor, wystąpił w filmach „Katyń”, „Ciacho”, „Skrzydlate świnie”, „Sęp”, a także w serialach „Oficer”, „Magda M.” i „Tajemnica Twierdzy Szyfrów”.

1977 - W Kielcach otwarto pierwszy w Polsce tor samochodowo-motocyklowy.

1986 – Na antenie Programu 1. Telewizji Polskiej wyemitowano premierowe wydanie „Teleexpressu”.

1995 - W Warszawie zmarł Kazimierz Wichniarz, aktor, niezapomniany Zagłoba z filmowego „PotopuJerzego Hoffmana.

2006 - Niemiecka lewicowa gazeta „Die Tageszeitung” opublikowała artykuł „Młody polski kartofel. Dranie, które chcą rządzić światem”, ukazujący w satyryczny sposób prezydenta Lecha Kaczyńskiego i jego brata Jarosława.

2009 – W Łodzi otwarto halę widowiskowo-sportową „Atlas Arena”.

2020 – W Warszawie zmarł Krzysztof Domaradzki, architekt, urbanista, autor koncepcji przebudowy ulic Nowy Świat i Krakowskie Przedmieście w Warszawie, działacz na rzecz odbudowy Pałacu Saskiego.

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy