Polska 11 maja – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 11-05-2024, 08:20
Artykuł
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia rozpoczęła działalność Krakowska Szkoła Pilotów; wybudowany we Włoszech transatlantyk MS Batory przypłynął do Gdyni; Wielopolu Skrzyńskim podczas wyświetlania filmu wybuchł pożar i zginęło 56 osób; w Mediolanie Władysław Kozakiewicz ustanowił rekord świata w skoku o tyczce (572 cm); premiera filmu sensacyjnego „Młode wilki”; Trybunał Konstytucyjny uznał Traktat akcesyjny za zgodny z Konstytucją RP. Urodzili się m. in. Jan Parandowski, Jerzy Jarocki. Andrzej Rottermund, Jan Englert, Wojciech Karpiński, Anna Komorowska, Jan Ołdakowski. Zmarli natomiast: Jędrzej Śniadecki, Leon Kozłowski, Rafał Wojaczek, Oskar Hansen, Maciej Kozłowski oraz Maryna Miklaszewska.

1573 - Pod Warszawą we wsi Kamień zakończyła się pierwsza wolna elekcja, w czasie której szlachta wybrała królem Polski Henryka Walezego, syna króla Francji Henryka II.

1702 - Pożar strawił doszczętnie drewnianą zabudowę miasta Żory.

1830 - W Warszawie przed Pałacem Staszica na Krakowskim Przedmieściu uroczyście odsłonięto pomnik Mikołaja Kopernika; odsłonięcia dokonał Julian Ursyn Niemcewicz.

1838 - W Wilnie zmarł Jędrzej Śniadecki, chemik, lekarz, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, prezes Towarzystwa Naukowego Lekarskiego.

1895 - We Lwowie urodził się Jan Parandowski, prozaik, eseista, tłumacz, znawca kultury starożytnej Grecji i Rzymu.

1910 - Prezydent USA William Taft odsłonił pomnik Tadeusza Kościuszki w Waszyngtonie.

1911 - W Warszawie zostało zarejestrowane Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Królestwie Polskim.

1918 - I wojna światowa: Pod Kaniowem wojska niemieckie rozbiły i zmusiły do kapitulacji II Korpus Polski dowodzony przez gen. Józefa Hallera.

1919 – W Krakowie rozpoczęła działalność Krakowska Szkoła Pilotów, jedna z pierwszych wojskowych szkół lotniczych w Polsce.

1919 - Na zjeździe spółdzielni robotniczych w Warszawie powołano Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych.

1924 - Powstał Polski Związek Żeglarski z siedzibą w Tczewie. .

1926 - Zamach majowy: W rejonie Rembertowa zakończyła się koncentracja oddziałów wojskowych wiernych marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu.

1929 - W Warszawie urodził się Jerzy Jarocki, reżyser teatralny; do jego najwybitniejszych spektakli należą inscenizacje dramatów Tadeusza Różewicza: „Wyszedł z domu”, „Stara kobieta wysiaduje”, „Na czworakach”, „Pułapka”; do kanonu przeszły również reżyserowane przez niego sztuki Witkacego: „Matka” i „Szewcy” oraz Sławomira Mrożka: „Tango”, „Rzeźnia”, „Garbus”, „Pieszo”, „Portret”.

1930 - Odbyły się wybory do Sejmu Śląskiego II kadencji.

1936 - Wybudowany we włoskiej stoczni transatlantyk MS Batory przypłynął do Gdyni.

1941 - W Warszawie urodził się Andrzej Rottermund, historyk sztuki, muzealnik, w latach 1991-2015 dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie.

1943 - W Warszawie urodził się Jan Englert, aktor, reżyser, wieloletni rektor warszawskiej PWST; dyrektor artystyczny Teatru Narodowego w Warszawie; wystąpił m.in. w filmach „Sól ziemi czarnej”, „Perła w koronie”, „Akcja pod Arsenałem”, „Magnat”, „Wielka wsypa”, „Katyń”, „Tatarak”, „Tajemnica Westerplatte”, a także w serialach „Kolumbowie”, „Polskie drogi”, „Lalka”, „Rodzina Połanieckich”, „Dom” i „Czas honoru”.

1943 - Niemiecka żandarmeria i policja pomocnicza spacyfikowały Skałkę Polską na Kielecczyźnie, mordując 93 osoby.

1943 - W Warszawie urodził się Wojciech Karpiński, historyk idei, krytyk literacki, historyk sztuki.

1944 - Pierwsze natarcie 2. Korpusu Polskiego na Monte Cassino.

1944 - W Berlinie podczas bombardowania zginął Leon Kozłowski, archeolog, prof. Uniwersytetu Lwowskiego; działacz BBWR, parlamentarzysta, minister reform rolnych (1930-1932); premier RP w latach 1934-35; w czasie II wojny światowej więziony przez NKWD; od 1941 r. w armii gen. Władysława Andersa, z której zbiegł na stronę niemiecką, zgłaszając chęć kolaboracji; internowany przez Niemców.

1945 – Zakończyła się operacja praska, ostatni epizod II wojny światowej w Europie. W ostatniej ofensywie przeciwko siłom III Rzeszy wzięła udział 2. Armia Wojska Polskiego.

1945 – Po oswobodzeniu nastąpiło zniszczenie Starego Miasta w Legnicy przez żołnierzy Armii Czerwonej.

1953 - W Warszawie urodziła się Anna Komorowska z domu Dembowska, małżonka b. prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.

1955 - W Wielopolu Skrzyńskim podczas wyświetlania filmu przez objazdowe kino w szkolnym baraku wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 56 osób, w większości młodzież i dzieci (38), a 20 zostało rannych.

1958 - W Łazienkach Królewskich w Warszawie odsłonięto zrekonstruowany po wojnie pomnik Fryderyka Chopina.

1960 - W okolicy Buenos Aires izraelscy agenci z Mosadu porwali Adolfa Eichmanna, nazistowskiego zbrodniarza, byłego szefa wydziału żydowskiego w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA), „mordercę zza biurka”, odpowiedzialnego za śmierć milionów Żydów; Eichmann skazany został w Izraelu na karę śmierci i powieszony w 1962 r.

1961 - Premiera filmu „Ludzie z pociągu” w reżyserii Kazimierza Kutza.

1971 - We Wrocławiu zmarł Rafał Wojaczek, poeta, prozaik.

1972 - W Warszawie urodził się Jan Ołdakowski, współtwórca i dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.

1980 - W Mediolanie Władysław Kozakiewicz ustanowił rekord świata w skoku o tyczce, osiągając wynik 572 cm.

1982 - Stan wojenny: W Poznaniu pobity został 19-letni Piotr Majchrzak, uczeń Technikum Ogrodniczego, który w wyniku obrażeń zmarł kilka dni później; według rodziny wylegitymowany i pobity został przez patrol ZOMO.

1996 - Premiera filmu sensacyjnego Młode wilki w reżyserii Jarosława Żamojdy.

2001 – Oddano do użytku stacje metra warszawskiego Świętokrzyska i Ratusz Arsenał.

2005 - W Warszawie zmarł Oskar Hansen, architekt, malarz, rzeźbiarz, profesor warszawskiej ASP.

2005 - Trybunał Konstytucyjny uznał Traktat akcesyjny za zgodny z Konstytucją RP.

2007 - Trybunał Konstytucyjny orzekł o częściowej niekonstytucyjności ustawy lustracyjnej.

2010 - W Warszawie, w wieku 52. lat, zmarł Maciej Kozłowski, aktor Teatru Narodowego w Warszawie; znany m.in. z ról w filmach „Miasto prywatne”, „Nic śmiesznego”, „Ogniem i mieczem”, „Wiedźmin” i „Psy”.

2022 – Zmarła Maryna Miklaszewska, dziennikarka, pisarka, działaczka opozycji niepodległościowej. W stanie wojennym usunięta z pracy w Polskim Radiu, współpracowała z drugim obiegiem wydawniczym oraz podziemnym Radiem Solidarność.



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy